true
Terug naar nieuws en media

Zorginfecties, kan je ze vermijden?

Blogpost 3 image 203755822

Zorginfecties, kan je ze vermijden?

Zorginfecties leggen een zware last op de gezondheidszorg

Publicatiedatum 26-04-2022

 

In Europa krijgt nog steeds meer dan 1 op de 20 patiënten bij ziekenhuisopname te maken met een zorginfectie.1 In een ideale wereld zou dat er geen enkele zijn, want preventie is wel degelijk mogelijk. De sleutel daartoe? Allereerst een strikte naleving van de richtlijnen en gestandaardiseerde uitvoering van procedures die een (mogelijk) risico op zorginfectie inhouden.2 Daarnaast zeker ook: kiezen voor bundeloplossingen die met het oog op zorginfectiepreventie ontwikkeld zijn en voor snelle, accurate diagnostische tools die doeltreffende klinische besluitvorming bevorderen.3

Zorginfecties (Healthcare Acquired Infections/HAI), voorheen bekend onder de naam nosocomiale of ziekenhuisinfecties, heffen een zware klinische en financiële tol op de gezondheidszorg in Europa. Nog steeds loopt meer dan 1 op de 20 patiënten een zorginfectie op tijdens een ziekenhuisopname.1 Ze halen de patiëntenuitkomsten naar omlaag, betekenen een financieel verlies en verlengen de verblijfsduur.4


Prevalentie en kostenplaatje voor zorginfecties

Voor 2017 kwam de puntprevalentiestudie (PPS) van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) voor zorginfecties in België nog op een prevalentie van 7,3% uit.5 Voor Nederland stelde het PREZIES-onderzoek de prevalentie van zorginfecties in 2019 vast op 5,9 per 100 beoordeelde patiënten.6 In de Europese Unie zijn er jaarlijks nog steeds 37.000 sterfgevallen ten gevolge van zorginfecties te betreuren.7 In Europa wordt het kostenplaatje dat vasthangt aan zorginfecties geschat op 7 miljard euro.8

Types zorginfecties

Binnen een ziekenhuis schuilen de risico’s op zorginfecties nagenoeg in elk departement, op alle diensten en in heel wat diverse procedures en voor het gebruik van medische hulpmiddelen.

Meer dan 80% van de zorginfecties zijn terug te voeren tot vijf infectietypes:1

-  Pneumonie             EU: 23% - BE: 24% - NL: 13%1

  • Doorgaans ventilatorgerelateerd (Ventilator-Associated Pneumonia/VAP)
  • Van de patiënten die worden opgenomen op een afdeling Intenstive Care en langer dan 48 uur geïntubeerd blijft, wordt 15 tot 20% getroffen door ventilatorgeassocieerde pneumonie.9,10
  • VAP verlengt de verblijfsduur op de intensieve zorgen met 4 tot 9 dagen en wordt vaak geassocieerd met sepsis en orgaanfalen10
  • Dit is de zorginfectie die gepaard gaat met de hoogste mortaliteit, het sterftecijfer door VAP ligt tussen de 7 en 30%,11 15% van alle ziekenhuissterfte10
  • Aan VAP zijn per besmette patiënt extra kosten verbonden die oplopen van € 16.000 tot € 33.000.12

-  Urineweginfectie     EU: 19% - BE: 18% - NL: 13%1

  • Doorgaans kathetergerelateerd (Catheter-Associated Urinary Tract Infection/CAUTI)
  • Kathetergerelateerde urineweginfecties kosten het Verenigd Koninkrijk naar schatting € 115 miljoen per 2
  • Al zijn er in België geen aanwijzingen dat urineweginfecties met oversterfte geassocieerd zouden zijn, de verlenging van het ziekenhuisverblijf die een urineweginfectie veroorzaakt wordt op gemiddeld 4,1 dagen geschat, met € 942 extra kosten voor de ziekteverzekering. Op jaarlijkse basis komt de raming van extra kosten die naar de zorg voor urineweginfecties uitgaan op € 79,3 miljoen.13

 -  Postoperatieve infectie (Surgical Site Infection/SSI)  EU: 20% - BE: 18% -  NL: 33%1

  • In de eurozone ligt de gemiddelde geschatte meerkost per postoperatieve infectie tussen de € 560 en de € 17.434.14
  • Een postoperatieve infectie verlengt de verblijfsduur met 7 tot 15 dagen en kan het mortaliteitsrisico voor de patiënt tot viermaal verhogen15-22
  • In Frankrijk, Spanje, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland liggen de gerapporteerde cijfers voor postoperatieve infecties na cardiothoracale chirurgie tussen 2,2 en 5,5%23-27 in Frankrijk en Nederland tussen de 4,1 en 9,3% na colorectale en gastro-intestinale chirurgie en Italië rapporteert gelijkaardige cijfers na colonresectie.23,25,28

 - Bloedbaaninfectie/sepsis  EU: 11% - BE: 14% - NL: 10%1

  • In 39% van de gevallen ligt een invasief hulpmiddel aan de basis van een bloedinfectie:29

24% valt terug te voeren op een centraal veneuze katheter (centralelijngerelateerde bloedbaaninfectie/lijnsepsis/Central Line- Associated Blood Stream Infection/CLABSI)

3% is te wijten aan een perifere katheter (kathetergerelateerde bloedbaaninfectie/Catheter-Related Blood Stream Infection/CRBSI)

9% komt door een urinaire sonde

3% ligt aan een endotracheale tube

  • In Belgische acute ziekenhuizen viel de diagnose CLABSI in 2016 voor ongeveer 2.268 patiënten in acute ziekenhuizen. De voorbije vijf jaar bleven de incidentiecijfers stabiel.30,31 Van 2014 tot 2018 bedroeg de gemiddelde incidentie van lijnsepsis in Nederland 1,8 per 000 lijndagen.32
  • Gemiddeld kost een CRBSI op een intensieve zorgenafdeling per casus zo’n € 8.000 à € 11.000.29 De extra ziekenhuiskosten voor een CLABSI worden geschat op $ 18.000 of meer en in België zou de totale jaarlijkse extra kost hiervoor oplopen tot € 30-90 miljoen.33-36
  • Kathetergerelateerde infecties verlengen de postoperatieve verblijfsduur, zorgen voor bijkomende ingrepen of opname op de Intensive Care en verhogen de mortaliteit.37-41
  1. Een CLABSI verlengt de verblijfsduur met gemiddeld 10 dagen.33-36
  2. Bloedbaaninfecties zijn de tweede dodelijkste zorginfecties.42
    Bij 1 op de 4 gevallen kunnen centralelijngerelateerde bloedbaaninfecties een dodelijke afloop kennen.43

- Gastro-intestinale infectie           EU: 8% - BE: 8% - NL: 2%1

  • Samen met urineweginfecties maken gastro-intestinale infecties het grootste deel van de zorginfecties op geriatrische afdelingen uit, respectievelijk 37% en 24,4%.13
  • Naar schatting zorgen gastro-intestinale zorginfecties in België voor een verlenging van het ziekenhuisverblijf met gemiddeld 3,5 dagen en voor een meerkost van gemiddeld € 846 die jaarlijks oploopt tot € 34,9 miljoen.13


Preventie van patiëntveiligheidsincidenten

Toch vallen heel wat van deze zorginfecties te vermijden. Statistieken tonen aan dat de juiste strategieën om patiëntveiligheidsincidenten te beperken alleen al in de Europese Unie jaarlijks meer dan 750.000 schadelijke medische incidenten zouden kunnen voorkomen. Meteen goed voor meer dan 3,2 miljoen verblijfsdagen minder, 260.000 minder gevallen die permanente schade toebrengen en 95.000 minder doden.44

Hoe zorginfecties vermijden?

Wat de strategieën zijn om zorginfecties te vermijden? Een ziekenhuisbreed beleid uitstippelen dat een strikte navolging van de richtlijnen stimuleert en procedures standaardiseert, ondersteund door de implementatie van bundeloplossingen die met het oog op zorginfectiepreventie ontwikkeld zijn en diagnostische tools die doeltreffende klinische besluitvorming mogelijk maken door zorginfecties snel en accuraat te detecteren.2,3 Zeer recent nog toonde de CLEAN-3-studie aan hoe weldoordachte productkeuzes en een bundeloplossing voor perifeer kathetergebruik het verschil kan maken.45 In een volgend artikel gaan we hier dieper op in.

Zorginfecties vermijden en bestrijden vraagt om samenwerking tussen alle betrokken partijen. Zowel zorgverleners, industrie en overheid hebben hierin elk een belangrijke rol. 

Lees hier de oproep van de Belgische Federatie van Medische Technologie (BeMedTech) naar de overheid om een nauwkeuriger en strikter beleid rond zorginfecties (Healthcare Associated Infections - HAI). Want alleen samen kunnen we het aantal zorginfecties reduceren.  

Bezoek ons platform over patiëntveiligheid voor meer informatie over dit onderwerp.

 

BD-44245
Referenties
  1. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Surveillance report. Point prevalence survey of healthcare associated infections and antimicrobial use in European acute care hospitals 2011–2012. Available from:https://www.ecdc.europa.eu/en/healthcare-associated-infections-acute-care-hospitals/database/hai-types-distribution/one-country
  2. Loveday HP, Wilson JA, Pratt RJ, et al. epic3: national evidence-based guidelines for preventing healthcare- associated infections in NHS hospitals in England. J Hosp Infect. 2014;86 Suppl 1:S1-70. doi:10.1016/S0195- 6701(13)60012-2
  3. Committee on Diagnostic Error in Health Care, Balogh, Improving Diagnosis in healthcare, 2015, book, page 69
  4. Astier A., et al. (2020). What is the role of technology in improving patient safety? A French, German and UK healthcare professional perspective. Journal of Patient Safety and Risk Management, Vol. 25(6) 219-224.
  5. http://www.nsih.be/download/ECDC%20PPS/nationalreport_ECDCPPS2017_Belgium_20181119.pdf
  6. PREZIES. Referentiecijfers 2015 t/m 2019: Prevalentieonderzoek ziekenhuizen. PREZIES. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); 2020
  7. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Surveillance Report Point prevalence survey of healthcare associated infections and antimicrobial use in European acute care hospitals 2011–2012. Available from https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/media/en/ publications/Publications/healthcare-associated- infections-antimicrobial-use-PPS.pdf
  8. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Annual epidemiological report on communicable diseases in Europe 2008. Stockholm: ECDC; 2008. Available from: http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/0812_SUR_Annual_Epidemiological_ Report_2008.pdf
  9. European Centre for Disease Prevention and Control: Surveillance of health-care associated infections in Europe 2007 . Stockholm, Sweden; 2012.
  10. H. J. Bobbaers, E. Frans, W. Stockman,G. M. Verleden and Ch. Verwaest Respiratoire aandoeningen. Intensieve geneeskunde. 2014 Dec 15. Dutch
  11. Allegranzi B, Nejad SB, Combescure Cet al. Report on the burden of Endemic Health care associated infections worldwide. World Health Organization, 2011
  12. Bercault, N., & Boulain, T. (2001). Mortality rate attributable to ventilator-associated nosocomial pneumonia in an adult intensive care unit: A prospective case-control study. Crit Care Med, 29(12), 2303.
  13. Vrijens F, Hulstaert F, Gordts B, De Laet C, Devriese S, Van De Sande S, et al. Nosocomiale Infecties in België, deel II: Impact op Mortaliteit en Kosten. Health Services Research (HSR). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE); 2009. KCE reports 102A (D/2009/10.273/01)
  14. Badia JM, Casey AL, Petrosillo N, Hudson PM, Mitchell SA, Crosby C. Impact of surgical site infection on healthcare costs and patient outcomes: a systematic review in six European countries. J Hosp Infect. 2017;96(1):1-15. doi:10.1016/j.jhin.2017.03.004.
  15. Cossin S, Malavaud S, Jarno P et al. Surgical site infection after valvular or coronary artery bypass surgery: 2008-2011 French SSI national ISO-RAISIN surveillance. J Hosp Infect. 2015;91(3):225-230.
  16. Alfonso JL, Pereperez SB, Canoves JM et al. Are we really seeing the total costs of surgical site infections? A Spanish study. Wound Repair & Regeneration. 2007;15(4):474-81.
  17. Frontier Health. Exploring the costs of unsafe care in the NHS - A report prepared for the department of health. October 2014. Available from: https://www.frontier economics.com/documents/2014/10/exploring- the-costs-of-unsafe-care-in-the-nhs-frontier-report-2-2-2-2.pdf.
  18. Lamarsalle L, Hunt B, Schauf M et al. Evaluating the clinical and economic burden of healthcare-associated infections during hospitalisation for surgery in France. Epidemiology & Infection. 2013;141(12):2473-82.
  19. Graf K, Ott E, Vonberg RP, Kuehn C et al. Economic aspects of deep sternal wound infections. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery. 2010;37(4):893.
  20. Graf K, Ott E, Vonberg RP et al. Surgical site infections: economic consequences for the health care system. Langenbecks Archives of Surgery. 2011;396(4):453-9.
  21. Gili-Ortis E, Gonzalez-Guerrero R, Bejar-Prado L et al. Surgical site infections in patients who undergo radical cystectomy: Excess mortality, stay prolongation and hospital cost overruns. ActasUrologicas Espanolas. 2015;39(4):210-6.
  22. Pollard TC, Newman JE, Barlow NJ, Price JD, Willett KM. Deep wound infection after proximal femoral fracture: consequences and costs. Journal of Hospital Infection. 2006;63(2):133-9
  23. Rioux C, Grandbastien B, Astagneau P. Impact of a six-year control programme on surgical site infections in France: results of the INCISO surveillance. Journal of Hospital Infection. 2007;66(3):217-23
  24. Langelotz C, Mueller-Rau C, Terziyski S et al. Gender-Specific Differences in Surgical Site Infections: An Analysis of 438,050 Surgical Procedures from the German National Nosocomial Infections Surveillance System. Viszeralmedizin. 2014;30(2):114-7.
  25. van der Kooi TII, Mannien J, Wille JC et al. Prevalence of nosocomial infections in The Netherlands, 2007-2008: Results of the first
  26. Diaz-Agero Perez C, Robustillo Rodela A, Pita Lopez MJ et al. Quality Control Indicator Working G. Surgical wound infection rates in Spain: data summary, January 1997 through June 2012. American Journal of Infection Control. 2014;42(5):521-4.
  27. Public Health England. Surveillance of surgical site infections in NHS hospitals in England, 2013/14. London: Public Health England, December 2014. Available from: www.gov.uk/phe. four national studies. Journal of Hospital Infection. 2010;75(3):168-72.
  28. Marchi M, Pan A, Gagliotti C et al. The Italian national surgical site infection surveillance programme and its positive impact, 2009 to 2011. Euro Surveill. 2014;19(21).
  29. www.sciensano.be/nl/pershoek/aantal-ziekenhuisgeassocieerde-bloedstroominfecties-blijft-stabiel
  30. https://www.health.belgium.be/nl/mzg-maxi-feedback
  31. Duysburgh E. Surveillance of Bloodstream infections in Belgian Hospitals: Report 2019. Brussels, Belgium: Sciensano; 2019. Depot Number: D/2019/14,440/83
  32. PREZIES. Referentiecijfers 2014 t/m 2018: Lijnsepsis. PREZIES. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
  33. Vrijens F, Hulstaert F, Van de Sande S, Devriese S, Morales I, Parmentier Y. Hospital-acquired, laboratory- confirmed blood-stream infections: linking national surveillance data to clinical and financial hospital data to estimate increased length of stay and healthcare costs. J Hosp Infect, 2010;75:158-62
  34. Blot SI, Depuydt P, Annemans L et al. Clinical and Economic Outcomes in Critically Ill Patients with Nosocomial Catheter-Related Bloodstream Infections. Clinical Infectious Diseases, 2005;41:1591–8.
  35. Pirson M, Draimax M, Struelens M et al. Costs associated with hospital-acquired bacteraemia in a Belgian hospital. J Hosp Infect, 2005;59:33–40
  36. Perencevich EN, Stone PW, Wright SB et al. Raising standards while watching the bottom line: making a business case for infection control. Infect Control Hosp Epidemiol, 2007;28:1121-33.
  37. Tacconelli E, Smith G, Hieke K, et al. Epidemiology, medical outcomes and costs of catheter-related bloodstream infections in intensive care units of four European countries: literature-and registry-based estimates. Journal of Hospital Infection. 2009 Jun 30;72(2):97-103
  38. Rello J, Ochagavia A, Sabanes E et al. Evaluation of outcome of intravenous catheter-related infections in critically ill patients. American Journal of Respiratory & Critical Care Medicine. 2000;162(3 Pt 1):1027-30.35.
  39. Schwebel C, Lucet JC, Vesin A et al. Economic evaluation of chlorhexidine-impregnated sponges for preventing catheter-related infections in critically ill adults in the Dressing Study. Critical Care Medicine. 2012;40(1):11-7.
  40. Leistner R, Thurnagel S, Schwab F et al. The impact of staffing on central venous catheter-associated bloodstream infections in preterm neonates - results of nation-wide cohort study in Germany. Antimicrobial Resistance & Infection Control. 2013;2(1):11.
  41. Tarricone R, Torbica A, Franzetti F, Rosenthal VD. Hospital costs of central line-associated bloodstream infections and cost-effectiveness of closed vs. open infusion containers. The case of Intensive Care Units in Italy. Cost Effectiveness & Resource Allocation. 2010;8:8
  42. Centers for Disease Control and Prevention. (2011) Vital Signs: Central Line–Associated Blood Stream Infections — United States, 2001, 2008 and 2009. MMWR. 60: 243-248. From CDC website, accessed 7/2018.
  43. Vrijens F, Hulstaert F, Gordts B, De Laet C, Devriese S, Van De Sande S, et al. Nosocomiale Infecties in België, deel II: Impact op Mortaliteit en Kosten. Health Services Research (HSR). Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE); 2009. KCE reports 102A (D/2009/10.273/01)
  44. https://www.euro.who.int/en/health-topics/Health-systems/patient-safety/data-and-statistics
  45. Guenezan J, Marjanovic N, Drugeon B, et al. Chlorhexidine plus alcohol versus povidone iodine plus alcohol, combined or not with innovative devices, for prevention of short-term peripheral venous catheter infection and failure (CLEAN 3 study): an investigator-initiated, open-label, single centre, randomised-controlled, two- by-two factorial trial. The Lancet, February 1. doi.org/10.1016/ S1473-3099(20)30738-6
true